Schoenleer

Uit Leder-info.nl

Versie door Admin (Overleg | bijdragen) op 23 sep 2014 om 13:22

(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)

Inhoud

1 Geschiedenis
2 Waarom leer?
3 Materiaal en aantallen
4 Kenmerken
5 Kwaliteitscriteria in Duitsland
6 Bodemleer
7 Inlegzoolleer
8 Fotogalerij

Geschiedenis

De oudste afbeelding van schoeisel komt uit de grot van Altamira in Spanje en is ongeveer 15.000 jaar oud. Er zijn ook foto's van de jagers met een soort laarzen. De oudste 'schoenen' tot nu toe gevonden izjn 8300 jaar oud. Het zijn sandalen uit Arnold Research Cave in Missouri, USA. Deze werden echter vervaardigd uit plantaardig materiaal. De oudste leren schoen werden door archeologen opgegraven in een Armeense grot (07/2010). De geschatte leeftijd van de schoen is 5500 jaar (periode tussen Neolithicum en Bronstijd). De schoen is gemaakt van een stuk leer en heeft een voering van gras.

De beroemde schoenen van de gletsjer mummie Ötzi zijn ongeveer 5300 jaar oud. Deze schoen was verrassend complex gemaakt. De buitenkant van de schoen is gemaakt van hertenleer waarvan het haar naar buiten gericht is om vocht buiten te houden. De zool bestaat uit een beter isolerend berenvel. Aan de onderkant van de zool werden leerstroken gevlochten, daarmee is dit de oudst bekende zool profiel van een schoen. De voering van de schoen bestond uit een vlechtwerk van gedraaid en verwrongen gras. Tussen het vlechtwerk en de buitenkant van de schoen werd hooi gestopt als opvulling en isolatie.

Foto 1: 5.500 jaar oude schoen uit Armenië. Zelfs de veters zijn nog bewaard gebleven.

Foto 2: Ötzi's leren schoen. De haar van het hertenleer is niet bewaard gebleven.

Waarom leer?

Zoals gezegd, sinds er schoenen zijn wordt leer toegepast in schoenen. Leer is in voldoende mate beschikbaar, is vervormbaar, kan genaaid worden, kan door impregnering waterdicht gemaakt worden zonder zijn ademende werking te verliezen en biedt door zijn robuustheid bescherming tegen letsel. Men zweet niet zo erg in leren schoenen als schoenen van andere materialen. Hoewel andere materialen ook ademend kunnen zijn, zijn deze materialen veel minder waterdicht en beschermt het de voeten aanzienlijk slechter. Met bovenstaande kernmerken van leren schoenen is dit materiaal nog altijd het beste materiaal voor schoenen. Andere materialen worden alleen gebruikt vanwege prijstechnische redenen.

Materiaal en aantallen

Voor de buitenkant van schoenen worden tegenwoordig verschillende soorten leer gebruikt. Vaak is het niet eenvoudig om de verschillende soorten te onderscheiden. Over het algemeen wordt er onderscheid gemaakt in gepigmenteerd gladleer (oppervlak gekleurd), gladleer met open poriën anilineleer, vet leer en suède (wild leer, nubuck, velours). In zolen wordt plantaardig gelooid runderleer gebruikt. Een fabrikant is verplicht om de gebruikte materialen in schoenen te vermelden.

De schoenenindustrie is 's werelds grootste verwerker van leer. Wereldwijd worden er jaarlijks 14 miljard paar leren schoenen geproduceerd. 11,5 miljard hiervan zijn toe te schrijven aan fabrieken in Azië, waar China met een productie van 8 miljard paar schoenen DE schoenen exporteur is met een gemiddelde prijs van $2.80 per paar (2006). In Indonesië worden 500 miljoen paren geproduceerd en in Vietnam 450 miljoen paar. Ter vergelijking: in Duitsland worden per jaar slechts 25 miljoen paar leren schoenen gemaakt.

In Amerika worden leren schoenen het meest gedragen; elke Amerikaan verbruikt (statistisch gezien) 6 paar schoenen per jaar. In Europa, Japan en Canada ligt dat tussen de 3 tot 5 schoenen per jaar. In China is dat aantal 2,5 paar per jaar.

Het intensieve gebruik van schoeisel vindt plaats in de Verenigde Staten; elke Amerikaan plaatsen statistisch zes paren per jaar. In Europa, Japan en Canada, zijn drie tot vijf paar. China beweegt geleidelijk tot 2,5 paar per persoon per jaar.

Foto 1: Dure merkschoenen - Foto 2: Schoenen uitverkoop

Kenmerken

De exacte etikettering van de materialen van schoenen is wettelijk vastgelegd. Fabrikant van sandalen, dichte schoenen, laarzen, etc. zijn bij de verkoop verplicht om de verwerkte materialen aan te geven in vorm van tekst of pictogrammen.

Van de volgende onderdelen van een schoen moet worden aangegeven welk materiaal erin verwerkt is:

Afbeelding 1: Bovendeel: Hiermee wordt het bovenste, buitenste materiaal bedoeld.

Afbeelding 2: Voering en de inlegzool: Hiermee wordt het bovenste en onderste materiaal in de schoen bedoeld.

Afbeelding 3: Zool: Hiermee wordt het materiaal wat contact maakt met de grond bedoeld.

Het materiaal dat de fabrikant aangeeft moet voor minstens 80% van het oppervlakte en volume van de zool gebruikt zijn. Zijn er meerdere materialen gebruikt (bijvoorbeeld leer en textiel als bovendeel) dan moet het hoofdmateriaal aangegeven worden.

De volgende materialen worden onderscheiden:

Afbeelding 1: Leer

Onder leer verstaat men huid of vel waarvan de vezelstructuur niet is veranderd. Leer dat wordt opgelost of vermalen en vervolgens wordt verlijmd tot stroken is geen leer. Een opgebrachte kleurlaag of folie mag niet dikker zijn dan 0,15 mm.

Afbeelding 2: Gecoat leer

Gecoat leer is leer waar een kleurlaag of folie van meer dan 0,15 mm op is aangebracht. Deze laag mag niet dikker meer dan 1/3 van de totale dikte zijn. Wanneer dit laatste wel het geval is dan mag het geen leer meer genoemd worden maar kunstleer.

Afbeelding 3: Textiel

Onder textiel verstaat men alle natuurlijke en synthetische stoffen.

Afbeelding 4: Andere materialen

Onder andere materialen verstaat men alle materialen die niet onder bovenstaande 3 groepen vallen, bijvoorbeeld rubber of kunststof voor de zool.

Kwaliteitscriteria in Duitsland

Volgens een zelf opgelegde overeenkomst tussen de leer- en schoenenindustrie zijn er in Duitsland bepaalde criteria en daarbij horende kenmerken waar leer aan de buitenkant en binnenkant van schoenen aan moet voldoen. Belangrijke kenmerken zijn de kleurvastheid (bij wrijven), de weerstand van het leeroppervlak tegen mechanische slijtage, de mate waarin het leer water doorlaat en de scheursterkte (de kracht die nodig is om bestaande scheuren groter te laten worden). Voor leer aan de binnenkant van schoenen is ook de zogenaamde "streifentest" uitgevoerd, hierbij wordt gekeken in hoeverre het leer afgeeft op de sokken. Voor het leer aan de buitenkant van schoenen ((die Bestimmung der Zurichtung|Zurichtungshaftung)) en het gedrag van het leer tijdens buigen relevant. Voor het laatste wordt leer, in droge en natte toestand, machinaal 10.000 tot 50.000 maal gebogen en vervolgens onderzocht. Daarnaast wordt vooral bij schoenen van anilineleer de kleurvastheid getest.

Schoenen zijn complex. De bovenkant (schaft) en de zool (sohle) bestaat uit vele componenten.

Bodemleer

Met bodemleer wordt leer bedoeld (meestal runderleer) dat voor de productie van de onderkant van de schoen gebruikt wordt. De onderkant van een schoen kan bestaan uit de loop- en tussenzool, inlegzool, ((rahmen)), bies en hak. Voor de zool wordt over het algemeen leer uit de nek gebruikt en voor de hak leer van de rug.

Hoogwaardig bodemleer wordt over het algemeen volgens op traditionele wijze gelooid. Dit heeft een hoge duurzaamheid tot gevolg.

Inlegzoolleer

Hoogwaardige schoenen hebben een inlegzool van plantaardige gelooid leer met een dikte van tussen de 1,2 en 4 millimeter.

Afhankelijk van het type schoen is het leer gemaakt van de hals, de buik, de kern of de overgang regio's van het dierenhuid. Dit leer is comfortabel en zeer duurzaam. Het is echter duur en moeilijk te verwerken. Daarom worden in de meeste schoenen inlegzolen tegenwoordig van leervezels, synthetische weefsels, thermoplastische kunststoffen en speciaal geïmpregneerd recycled karton gemaakt. Vaak wordt dit wel verborgen onder een dunne laag minderwaardig leer of alleen het zichtbare gedeelte van de inlegzool wordt van leer vervaardigd en de rest van een goedkoper materiaal. Voor orthopedische schoenen wordt ook wel vilt gebruikt.